ยาเป๊ป pep ยาต้านเอดส์ฉุกเฉิน ป้องกัน HIV ข้อควรรู้ก่อนใช้ยา PEP

ยาเป๊ป

ยาเป๊ป pep (Post-Exposure Prophylaxis) ยาต้านเอชไอวีฉุกเฉิน หลังสัมผัสเชื้อไม่เกิน 72 ชม. รวมข้อควรรู้เกี่ยวกับยา PEP วิธีกินยา หยุดยา และประสิทธิภาพการ ป้องกัน ยาเป๊ป ยาต้านเอชไอวีฉุกเฉิน ที่หลายๆ คนอาจจะยังไม่รู้จักกันมากเท่าไรนัก เนื่องจากเป็นยาที่ต้องทำการสั่งจ่ายโดยแพทย์และสถานพยาบาลเท่านั้น ไม่สามารถหาซื้อกินเองได้ตามร้านขายยาทั่วไป

ดังนั้น ก่อนที่จะได้รับยาต้านเชื้อชนิดนี้ ต้องมีการซักประวัติ และตรวจอย่างละเอียดโดยแพทย์ พร้อมทั้งคำแนะนำในการกินยาที่ถูกต้อง เราไปดูกันเลยว่าการกินยาเป๊ปต้องทำอย่างไร ผลข้างเคียงของยาเป๊ปเป็นอย่างไรบ้าง ส่งผลอันตรายกับร่างกายมากน้อยแค่ไหน อินทัชเมดิแคร์มีคำตอบให้คุณค่ะ

 

เรื่องน่ารู้เกี่ยวกับยาเป๊ป (ยา PEP)


ยาเป๊ป คืออะไร

ยาเป๊ป PEP (Post-Exposure Prophylaxis) คืออะไร

ยาเป๊ป PEP (Post-Exposure Prophylaxis) หรือ HIV PEP คือ ยาป้องกันการติดเชื้อเอชไอวี (HIV แบบฉุกเฉิน เป็นยาต้านไวรัสกรณีฉุกเฉินหลังสัมผัสเชื้อ ต้องกินยาหลังจากมีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อไวรัส HIV ภายใน 72 ชั่วโมงและกินยาต่อเนื่องนาน 30 วัน


การสัมผัสเชื้อ HIV ถือเป็นภาวะฉุกเฉินทางการแพทย์ เนื่องจากเชื้อไวรัส HIV สามารถแบ่งตัวได้เร็วมากภายใน 24-36 ชั่วโมง จึงต้องได้รับยาเร็วที่สุดหลังเกิดเหตุการณ์เสี่ยง และช้าสุดไม่เกินภายใน 72 ชั่วโมง


สูตรยาเป๊ป ที่แนะนำ ประกอบด้วยยา 3 ตัวรวมในเม็ดเดียว ได้แก่ Tenofovir (TDF) 300 mg  Emtricicabine (FTC) 200 mg และ dolutegravir (DTG) 50 mg นอกจากนี้ยังมีสูตรยาอื่นๆอีกซึ่งแพทย์จะปรับยาตามเงื่อนไขของผู้รับบริการแต่ละราย 


ยาเป๊ปป้องกันการติดเชื้อไวรัส HIV ได้ดีแค่ไหน

ยาเป๊ปได้รับการยืนยันแล้วว่าสามารถป้องกันการการติดเชื้อได้อย่างน้อย 80%  แต่เนื่องจากยาเป๊ปเป็นยาป้องกันฉุกเฉินหลังจากเสี่ยงได้รับเชื้อมาแล้ว ประสิทธิภาพของยาจึงขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย ทั้งระยะเวลาเริ่มยายิ่งเริ่มเร็วก็จะป้องกันได้ดีกว่า ลักษณะและระยะเวลาของการได้รับเชื้อ ปริมาณเชื้อในผู้ติดเชื้อหากมีเชื้อมากประสิทธิภาพก็จะน้อยลง เป็นต้น 

" ดังนั้น ควรใช้ยาเป๊ป เมื่อฉุกเฉินเท่านั้น หากเสี่ยงบ่อยแนะนำให้กินยาเพร็พ (ป้องกันก่อนเสี่ยง) ซึ่งมีประสิทธิภาพสูงจะดีกว่า "


  ดูราคายาเป๊ปคลิกที่นี่ได้เลยค่ะ

ใครบ้างควรได้รับยาเป๊ป PEP

ผู้ที่ควรได้รับยาต้านไวรัสฉุกเฉิน หรือ ยาเป๊บ PEP ได้แก่ ผู้ที่ไม่ติดเชื้อไวรัสเอชไอวี HIV ผู้ที่ไม่ทราบว่าตนเองติดเชื้อหรือไม่ รวมถึงผู้มีพฤติกรรมเสี่ยงต่อการติดเชื้อเอชไอวี HIV ดังนี้

ใครที่ควรกินยาเป็ป
  • มีเพศสัมพันธ์กับผู้ที่เป็น HIV หรือไม่ทราบว่าเป็น HIV หรือไม่ แล้วไม่ได้ใส่ถุงยางอนามัย หรือถุงยางอนามัยฉีกขาด

  • ใช้เข็มฉีดยาร่วมกันกับผู้อื่น

  • ถูกล่วงละเมิดทางเพศ

  • สัมผัสสารคัดหลั่งที่ทำให้ติดเชื้อได้ โดยโดนผิวหนังที่มีแผลเปิดและสัมผัสเชื้อมาไม่เกิน 72 ชั่วโมงก่อนมารับยาเป๊ป

  • หากไม่มั่นใจว่าการสัมผัสนั้นทำให้ติดเชื้อได้หรือไม่ สามารถปรึกษาแพทย์ก่อนได้โดยเร็วที่สุด

ถ้าคุณมีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อเอชไอวี HIV ควรติดต่อตรวจ HIV และรับยา PEP ที่โรงพยาบาล และกินยาภายใน 72 ชั่วโมงหลังสัมผัสเชื้อ เพื่อให้ยาเป๊ป PEP มีประสิทธิภาพในการรักษามากที่สุด

การสัมผัสสารคัดหลั่งใดบ้างที่ทำให้ติดเชื้อได้

  • เลือด น้ำอสุจิ น้ำในช่องคลอด น้ำคร่ำ และหนอง โดยสัมผัสทางเพศสัมพันธ์ หรือโดนผิวหนังที่มีแผลเปิด

  • ส่วนน้ำมูก น้ำลาย น้ำตา เหงื่อ เสมหะ อาเจียน อุจจาระและปัสสาวะ หากไม่ปนเปื้อนเลือดไม่สามารถทำให้ติดเชื้อได้


อาการข้างเคียงของยาเป๊ป

ยาเป๊ป PEP อันตรายไหม มีผลข้างเคียงอะไรบ้าง

ยาเป๊ป PEP มีความปลอดภัยมาก หากผู้รับบริการกินยาอย่างถูกต้องและอยู่ในการดูแลของแพทย์ ผลข้างเคียงของยาเป๊ปรุ่นใหม่ไม่รุนแรงเท่ายาในอดีตแล้ว อาการข้างเคียงที่พบได้ เช่น

  • คลื่นไส้

  • อ่อนเพลีย

  • เวียนศีรษะ

  • ถ่ายเหลว

อาการข้างเคียงต่างๆ มักจะเป็นเพียงช่วงแรกของการทานยาและอาการจะค่อยๆ ดีขึ้นได้เอง แต่หากอาการรุนแรงมากสามารถแจ้งแพทย์ผู้ดูแลเพื่อให้การรักษาและตรวจเพิ่มเติม

หมายเหตุ : การกินยาเป๊ป กินเพียง 30 วัน จึงไม่ต้องกังวลถึงผลข้างเคียงระยะยาว


ก่อนเริ่มกินยาเป๊ป PEP ต้องทำอย่างไรบ้าง

ยาเป๊ป pep ยาต้านฉุกเฉิน ป้องกัน HIV ข้อควรรู้ก่อนใช้ยา PEP ก่อนเริ่มยาเป๊ป PEP ผู้รับบริการต้องทำการปรึกษาแพทย์เพื่อสอบถามประวัติ โรคประจำตัว และข้อมูลอื่นๆ และต้องทำการตรวจเลือด HIV เพื่อหาเชื้อไวรัส HIV , ค่าไตและค่าตับ ก่อนกินยาเป๊ปทุกราย และตรวจการตั้งครรภ์ในรายที่มีโอกาสตั้งครรภ์ได้ แนะนำตรวจคัดกรองโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์อื่น เช่น การติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบี และตับอักเสบชี ซิฟิลิส หนองใน ร่วมด้วยเพื่อรักษา

 

กินยาเป๊ป (ยา PEP) ต้องกินอย่างไร กินนานแค่ไหน

เริ่มกินยาเป๊ป  (ยา PEP) 1 เม็ดเร็วที่สุดหลังสัมผัสเชื้อ (1-2 ชั่วโมง) ช้าสุดไม่เกิน 72 ชั่วโมง และทานยาเป๊ปต่อเนื่องวันละ 1 เม็ดใกล้เคียงเวลาเดิมเป็นเวลา 30 วัน หรือ 4 สัปดาห์


  ดูราคายาเป๊ปคลิกที่นี่ได้เลยค่ะ

ขั้นตอนการให้ยาเป็ป

 

ระหว่างกินยา PEP ต้องทำอย่างไรบ้าง 

ในระหว่างกินยา PEP ผู้รับบริการควรงดบริจาคเลือด และใส่ถุงยางอนามัยเวลามีเพศสัมพันธ์ทุกครั้ง หากเกิดความเสี่ยงขึ้นระหว่างทานยาให้ทานยาต่อเนื่องไปก่อนแล้วแจ้งแพทย์ เพื่อปรับเพิ่มระยะเวลาทานยาเป๊ปให้นานขึ้นในบางราย

แนะนำผู้รับบริการสังเกตอาการของการติดเชื้อระยะแรก เช่น ไข้ต่ำๆ ปวดเมื่อยตามตัว ปวดศีรษะ ผื่นขึ้น อ่อนเพลียน้ำหนักลด เป็นต้น เนื่องจากการติดเชื้อระยะแรกอาจจะยังตรวจไม่พบเชื้อได้ หากมีอาการต้องแจ้งแพทย์เสมอเพื่อวางแผนการติดตามให้เหมาะสมในแต่ละบุคคล

 

 ตรวจเลือดหลังรับยาเป็ป

หลังกินยาเป๊ปครบ 30 วันแล้ว ต้องทำอย่างไรต่อบ้าง

แพทย์จะมีการนัดตรวจติดตามหลังกินยาเป๊ป  ที่ 1 และ 3 เดือนหลังกินยา เพื่อตรวจ HIV ให้มั่นใจว่าไม่มีการติดเชื้อ และติดตามอาการข้างเคียงที่เกิดได้จากการกินยาเป๊ป

ซึ่งการนัดตรวจหลังกินยาเป๊ป  มีความสำคัญอย่างมาก ผู้รับบริการควรมาติดตามผลเลือดอย่างสม่ำเสมอ และประเมินความเสี่ยงต่อ หากยังมีแนวโน้มมีพฤติกรรมเสี่ยง แพทย์จะแนะนำให้ผู้รับบริการกินยาเพร็พต่อเพื่อป้องกันการติดเชื้อได้ดียิ่งขึ้น


ตรวจเลือด HIV ที่คลินิก

คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับ ยาเป๊ป (ยา PEP)

หากตั้งครรภ์หรือให้นมบุตรสามารถกินยาเป๊ปได้หรือไม่

  • หญิงตั้งครรภ์สามารถกินยาเป๊ปได้เพื่อป้องกันการติดเชื้อ และตัวยาไม่มีผลอันตรายต่อทารกในครรภ์ แต่ต้องอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์เฉพาะทาง

หากสัมผัสเชื้อมาเกิน 72 ชั่วโมงสามารถกินยาเป๊ปได้หรือไม่

  • สามารถกินยาเป๊ปได้ แต่ผู้รับบริการต้องปรึกษาแพทย์ผู้ดูแลก่อนเพื่อวางแผนแนวทางการกินยาเป๊ปร่วมกัน และแพทย์จะพิจารณาการกินยาเป๊ปเป็นรายๆไป

กินยาเป๊ปบ่อยๆอันตรายหรือไม่

หากกินยาเป๊ปบ่อยๆ อันตรายหรือไม่

  • กินยาเป๊ปบ่อยไม่มีความอันตราย แต่เป็นการแสดงถึงแนวโน้มว่าผู้รับบริการมีความเสี่ยงสูง จึงแนะนำให้ทานยาเพร็พจะป้องกันได้ดีกว่า

สามารถหยุดกินยาเป๊ปก่อน 30 วันได้หรือไม่

  • สามารถหยุดได้ กรณีที่มั่นใจว่าคู่นอนตรวจไม่พบการติดเชื้อ HIV และไม่มีความเสี่ยงเพิ่มอีก ทั้งตัวผู้รับบริการและคู่นอน แต่ต้องรับการปรึกษาจากแพทย์ก่อนหยุดยาทุกครั้ง และแนะนำให้กินยาเป๊ปครบ 30 วันจะปลอดภัยกว่า

สนใจยาเป๊ป

สามารถรับยาเป๊ปได้ที่ไหนบ้าง

  • ยาเป๊ป เป็นยาที่ต้องสั่งจ่ายโดยแพทย์ผู้มีใบประกอบโรคศิลป์เท่านั้น จึงสามารถติดต่อรับยาเป๊ป ได้ที่แผนกฉุกเฉินโรงพยาบาล และคลินิกที่มียาเป๊ปบริการหลังการเสี่ยงติดเชื้อให้เร็วที่สุด


ยาเป๊ป PEP เป็นยาป้องกันการติดเชื้อไวรัสเอชไอวี HIV แบบฉุกเฉิน หลังได้รับเชื้อ หรือหลังมีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อ ผู้ที่เพิ่งเสี่ยงต่อการสัมผัสต้องรีบรับยาเป๊ปภายใน 72 ชั่วโมง และต้องรับประทานยาอย่างต่อเนื่องเป็นเวลา 30 วัน ป้องกันโรคได้อย่างมีประสิทธิภาพสูงถึง 80% หากต้องการรับยาเป๊ป PEP สามารถติดต่อได้ที่แผนกฉุกเฉินของโรงพยาบาล แนะนำว่าควรติดต่อรับยาให้เร็วที่สุดเพื่อประสิทธิภาพสูงสุดในการป้องกันเชื้อไวรัสเอชไอวี

เอกสารอ้างอิง



บทความที่น่าสนใจ

สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติม

  Hot Line 081-562-7722 กดโทรออก

สนใจทักแชท

  @qns9056c

  อินทัชเมดิแคร์คลินิกเวชกรรม


เรียบเรียงโดย แพทย์หญิงณัฐวดี ศรีบริสุทธิ์
 
 แก้ไขล่าสุด : 13/10/2023

free web counter
เว็บไซต์นี้มีการใช้งานคุกกี้ เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพและประสบการณ์ที่ดีในการใช้งานเว็บไซต์ของท่าน ท่านสามารถอ่านรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ นโยบายความเป็นส่วนตัว  และ  นโยบายคุกกี้