ฝากครรภ์และตรวจหลังคลอด

การฝากครรภ์คุณภาพ หมายถึง การฝากครรภ์ครั้งแรกก่อน 12 สัปดาห์และการฝากครรภ์อย่างน้อย 5 ครั้งตลอดระยะการตั้งท้อง เพื่อให้มารดาและทารกได้รับการบริการทางสุขภาพที่ครบถ้วนและดีที่สุด ระหว่างตั้งท้องซึ่งก็จะส่งผลต่อเนื่องไปจนถึงหลังคลอดลูกด้วย

เพื่อลดอัตราเสี่ยงของความผิดปกติที่อาจเกิดขึ้นในช่วงตั้งครรภ์ของแม่และทารกในครรภ์ รวมทั้งช่วยให้แพทย์สามารถติดตามพัฒนาการการเจริญเติบโตของทารกและสุขภาพร่างกายมารดาได้อย่างต่อเนื่อง ถูกต้องเหมาะสมด้วย  

แนะนำให้อัลตร้าซาวด์ดูเพศได้อายุครรภ์ช่วง 18-24 สัปดาห์ แต่ตอนอัลตร้าซาวด์จะรู้เพศได้ ขึ้นอยู่กับท่าขดตัวของลูกในครรภ์ด้วย

ช่วงใกล้คลอดคุณหมอจะนัดตรวจครรภ์ถี่ขึ้นเป็นทุกสัปดาห์  เพื่อเตรียมคลอดบุตร อาจมีการวางแผนการคลอดในคุณแม่ที่ไม่สามารถคลอดบุตรได้เอง มีการตรวจสุขภาพทารกในครรภ์ด้วยการติดตามการเต้นของหัวใจ ร่วมกับการอัลตราซาวด์ดูปริมาณน้ำคร่ำ และคุณแม่ควรนับลูกดิ้นทุกวันมีการเตรียมแผนการคลอดร่วมกันของทีมคุณหมอและคุณพ่อคุณแม่

      โรคและความเสี่ยงของคุณแม่ที่เกิดระหว่างการตั้งครรภ์ คือ เบาหวาน ความดันสูง และครรภ์เป็นพิษ คุณแม่ทุกคนจะได้รับการตรวจคัดกรองเบาหวานระหว่างตั้งครรภ์ คุณแม่ที่อายุมากจะมีภาวะครรภ์เสี่ยงมากขึ้นต่อทั้งโรคเบาหวานและครรภ์เป็นพิษ ซึ่งโรคหรือภาวะผิดปกติที่เกิดระหว่างการตั้งครรภ์ หลังการคลอดส่วนใหญ่ของโรคหรือภาวะผิดปกตินี้จะหายไป

      รวมไปถึงธาลัสซีเมีย เป็นโรคซีดชนิดหนึ่งที่เกิดจากเม็ดเลือดแดงผิดปกติ แตกง่าย โดยการถ่ายทอดจากพ่อแม่ทางกรรมพันธุ์เป็นได้ทั้งชายและหญิง

ไม่ต้องตกใจ แพทย์จะทำการตรวจให้ละเอียดมากขึ้น เพื่อดูว่าลูก ในครรภ์จะเกิดโรคในระดับความรุนแรงมากน้อยแค่ไหน และให้การปรึกษา ช่วยเหลือตามความเหมาะสมของแต่ละคู่

การตรวจเลือดในตอนฝากครรภ์ มีวัตถุประสงค์ดังนี้

• ตรวจดูความเข้มข้นของเลือด หาภาวะซีด

• ตรวจคัดกรองธาลัสซีเมีย ถ้าหากพบว่าคุณแม่มีความผิดปกติแฝง คุณพ่อจะต้องตรวจเพิ่มด้วย

• ตรวจโรคที่มากับเพศสัมพันธ์ คือ HIV และซิฟิลิส (Syphilis) รวมทั้งโรคตับอักเสบบี (hepatitis B ) หากคุณแม่มีการติดเชื้อ ต้องได้รับการดูแลเพิ่มเติม เพื่อความปลอดภัยของลูกในครรภ์

• ตรวจหากรุ๊ปเลือด

   การตรวจเลือดเป็นการคัดกรองหาความเสี่ยงต่อภาวะต่าง ๆ ซึ่งการตรวจพบตั้งแต่ระยะแรกของการตั้งครรภ์ มีประโยชน์ในด้านการวินิจฉัย การให้การรักษา รวมถึงการป้องกันภาวะอื่น ๆ ที่อาจเกิดตามมาได้

      คุณแม่ตั้งครรภ์ทุกคนจะต้องได้รับการตรวจเบาหวานขณะตั้งครรภ์ ในสัปดาห์ที่ 24-28 ของการตั้งครรภ์ โดยการตรวจเบาหวานในผู้ที่ตั้งครรภ์จะต้องกินน้ำตาล เพื่อดูว่าร่างกายของเราจัดการกับน้ำตาลได้หรือไม่ ซึ่งจะตรวจ 2 แบบ คือ

1. ตรวจแบบคัดกรอง ไม่ต้องงดน้ำ-งดอาหาร กินน้ำตาล 50 กรัม รอ 1 ชั่วโมง เจาะเลือด 1 ครั้ง

2. ตรวจแบบวินิจฉัย ต้องงดน้ำ-งดอาหาร เจาะเลือดก่อนกินน้ำตาล มี 2 แบบ

      2.1. กินน้ำตาล 100 กรัม แล้วเจาะเลือดในชั่วโมงที่ 1,2,3 หลังกินน้ำตาล

      2.2. กินน้ำตาล 75 กรัม แล้วเจาะเลือดในชั่วโมงที่ 1,2 หลังกินน้ำตาล

      การตรวจเลือด เราตรวจเพื่อเจ้าตัวน้อยของคุณพ่อและคุณแม่ เป็นสำคัญ  เพราะถ้าคุณพ่อไม่ได้รับการตรวจเลือด ก็ ไม่สามารถทราบได้ว่าสุขภาพคุณพ่อปกติดีหรือไม่ เพราะโรค บางอย่างจากคุณพ่อสามารถติดต่อมายังคุณแม่และถ่ายทอดไป สู่ลูก ทั้งๆ ที่สามารถป้องกันได้ เช่น ซิฟิลิส ตับอักเสบบีเอดส์ หรือ โรคทางพันธุกรรมซึ่งพ่อและแม่มีอยู่ ได้แก่ โรคธาลัสซีเมีย การตรวจเลือดทั้งคุณพ่อและคุณแม่ จะเป็นการช่วยดูแลเจ้าตัวน้อยในครรภ์ได้ เป็นอย่างดี

      เพราะไข้หวัดใหญ่เป็นโรคที่มีความรุนแรงในคุณแม่ตั้งครรภ์มากกว่าคนธรรมดา และสามารถทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนต่างๆ ที่รุนแรงได้มากกว่า เช่น ปอดบวม เยื่อหุ้มหัวใจอักเสบ หัวใจวาย ซึ่งอาการเหล่านี้อาจนำพามาซึ่งการเสียชีวิตได้ โดยส่วนใหญ่การรับวัคซีนควรฉีดทุกๆ 1 ปี และควรฉีดในอายุครรภ์ 4 เดือนขึ้นไป เพื่อลดอันตรายรุนแรงต่อแม่และเด็กจากโรคไข้หวัดใหญ่หลังคลอดลูก ซึ่งการฝากครรภ์จะช่วยให้คุณหมอคอยดูแลไม่ให้พลาดหรือลืมฉีด