เด็กแต่ละคนมีการพัฒนาการด้านต่างๆที่ไม่เท่ากัน เด็กบางคนก็มีพัฒนาการที่รวดเร็ว บางคนก็มีพัฒนาการที่ค่อนข้างช้า ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับหลายปัจจัยด้วยกัน ได้แก่ พันธุกรรม, ปัญหาระหว่างการตั้งครรภ์, สภาพแวดล้อมและพฤติกรรมของเด็กเอง
คุณพ่อคุณแม่อาจกังวัลว่าลูกของคุณจะมีพัฒนาการที่ช้ากว่าเด็กคนอื่น วันนี้เลยเอาเรื่องพัฒนาการเด็กในแต่ละเดือน มาฝากเพื่อที่คุณพ่อคุณแม่จะได้รับมือเมื่อลูกมีการเปลี่ยนแปลง
พัฒนาการเด็ก ทารก (ฺBaby Development) คือ ลำดับของการเปลี่ยนแปลงทางร่างกาย ภาษา ความคิด และอารมณ์ของทารก ในช่วงอายุ 1 - 12 เดือน เป็นช่วงอายุที่ต้องอาศัยความช่วยเหลือจากพ่อแม่ หรือผู้ปกครองในการช่วยเสริมสร้างพัฒนาการของเด็กๆ
เด็กแต่ละคนจะมีการพัฒนาทางด้านต่างๆ ที่แตกต่างกันตามช่วงวัยและปัจจัยอื่นๆ เช่น พันธุกรรม และเหตุการณ์ในช่วงก่อนการคลอด สภาพแวดล้อมและความสามารถในการเรียนรู้ของตัวเด็กเอง เป็นต้น
ทารกช่วงอายุนี้ไม่สามารถคาดเดาได้อย่างแน่ชัดว่าพัฒนาการเด็กแต่ละคนจะออกมาในทิศทางเดียวกัน แต่ทารกโดยส่วนมากทารกในวัยนี้จะมีพัฒาการในด้านต่างๆ ดังนี้
ทารกจะสามารถยกศีรษะขึ้นจากพื้นเล็กน้อยเมื่อนอนหงาย
สามารยกศีรษะขึ้นได้ชั่วคราว เมื่อมีคนคอยช่วย
กำมือไว้แน่นๆได้
ดูดกำปั้นหรือนิ้วมือตัวเอง
เอามือแตะริมฝีปากเมื่อหิว
หาวและโค้งกลับเมื่อกระตุ้นมากเกินไป
ร้องไห้แทนการแสดงความรู้สึก
ชอบการจ้องมองหน้า
นิ่งหรือเงียบชั่วครู่เมื่อถูกสัมผัสตัว
มีตอบสนองต่อสิ่งเร้าโดยอัตโนมัติ
มีการสะดุ้งหรือขยับตัวเมื่อได้ยินเสียง
เด็กวัยนี้จะมีระดับการมองเห็นอยู่ในระยะ 8 - 10 นิ้ว ซึ่งตาของทารกจะยังไม่สามารถระบุสีได้อย่างชัดเจน ทารกจึงชอบมองหน้าของพ่อแม่แบบใกล้ๆและเฝ้าสังเกต และพวกเขาจะค่อนข้างตกใจได้ง่าย จึงควรของเล่นที่มีเสียงแบบสบายๆ มีสีที่ตัดกันชัดเจนแยกแยะได้ง่ายอย่างสีสด หรือสีขาวดำ เช่น
โมบาย
ตุ๊กตาที่นุ่มนิ่ม
กล่องดนตรี
พัฒนาการเด็กทารกในช่วงวัยนี้เป็นช่วงวัยที่กำลังน่ารัก เพราะเจ้าตัวน้อยนั้นเริ่มมีปฏิสัมพันธ์กับคุณพ่อคุณแม่มากขึ้น โดยเจ้าตัวน้อยนั้นจะสามารถยิ้มให้คุณได้แล้ว
ยกศีรษะขึ้น และเริ่มดันแขนขึ้นขณะที่นอนหงาย
ทำให้ตัวเองเคลื่อนไหวง่ายขึ้นด้วยแขนและขา
ขยับแขนและขาทั้งสองข้างได้ดีเท่าๆ กัน
เอามือเข้าปากตัวเอง
แสดงความรู้สึกด้วยการร้องไห้หรือยิ้ม
ส่งยิ้มให้คุณ
มองตามพ่อแม่
ทำเสียง "อู" "อือ" ในลำคอ
ร้องเพื่อแสดงความต้องการ
มองไปตามทางเสียง
มองตามวัตถุที่เคลื่อนไหว
มองสิ่งรอบข้าง
สังเกตคนคนที่คุ้นเคยได้ในระยะไกล
สะดุ้งกับเสียงดัง
เช่นเดียวกับเด็กทารกช่วง 1 เดือน วัยนี้ก็ยังเหมาะกับของเล่นที่นุ่มนิ่มและไม่ก่อให้เกิดอันตราย และมีสีสันสดใสและตัดกันเพื่อดึงดูดความสนใจของลูก เช่น
โมบาย
หนังสือนุ่มนิ่ม
กล่องดนตรี
กระดิ่งลม
คอตีบ - ไอกรน - บาดทะยัก -ฮิบ เข็ม 1
ปอลิโอชนิดกิน แบบหยอด ครั้งที่ 1
คอตีบ - ไอกรน - บาดทะยัก -ฮิบ ชนิดไร้เซลล์ เข็ม 1
ปอลิโอชนิดฉีด เข็ม 1
นิวโมคอดคัส เข็ม 1
โรต้าครั้งที่ 1
พัฒนาการเด็กทารกในเดือนที่ 3 ทารกจะเริ่มมีความคุ้นเค้ยกับคุณพ่อคุณแม่มากขึ้นและเริ่มมีการสื่อสารในวิธีของตัวเด็กเอง เด็กทารกจะเริ่มร้องไห้น้อยลงในขณะที่พวกเขาอยู่กับคนที่มีความคุ้นเคย
ยกศีรษะและหน้าอกเมื่อนอนหงาย
ขยับแขนและขาได้ง่ายขึ้น
ควบคุมศีรษะได้ดีขึ้น
เงียบเมื่อได้ยินเสียงหรือสัมผัสสิ่งที่คุ้นเคย
ยิ้มให้คน
เพลิดเพลินกับการกอด
หัวเราะคิกคักตอบ
ร้องไห้เมื่อรู้สึกหิว หรือไม่สบาย
แยกความแตกต่างระหว่างอกแม่และขวดนมได้
หันไปมองตามการเคลื่อนไหว
ช่วง 3 เดือน แม้ว่าทารกจะยังมีพัฒนาการด้านต่างๆที่ยังไม่มั่นคงนัก แต่ก็สามารถทำได้หลายอย่าง การเลือกของเล่นที่เหมาะกับเด็กวัยนี้ เช่น
ของเล่นกรุ๋งกริ๋ง
โมบาย
ลูกบอลผ้า
ตุ๊กตาเพลง
พัฒนาการเด็ก ทารกในเดือนที่ 4 การเคลื่อนไหวของทารกสามารถทำได้มากขึ้นจึงควรระมัดระวังในเรื่องของอุบัติเหตุ ไม่ควรวางทารกไว้บนที่สูงเพื่อป้องกันการพลัดตกลงมา รวมถึงควรเก็บวัตถุอันตรายให้ดีเพราะทารกอาจขว้าและนำเข้าปากได้
จับศีรษะตัวเองแน่นๆโดยไม่ต้องให้คนช่วย
คว้าและเขย่าของเล่น นำมือเข้าปาก
วางเท้าลงบนพื้นแข็งๆได้
นอนคว่ำและยกศีรษะตั้งขึ้น 45 องศา
เอนตัวจากด้านหนึ่งไปอีกด้านหนึ่ง และม้วนตัวจากท้องไปด้านหลัง
ขยับมือและขาเมื่อรู้สึกตื่นเต้น
เงียบและหยุดร้องไห้ เวลามีคนปลอบ
ชอบเล่นกับคน เลียนแบบรอยยิ้ม หรือขมวดคิ้วตาม
พูดเจื้อยแจ้วและเลียนแบบเสียง
หัวเราะเสียงดัง
ร้องไห้เพื่อแสดงความรู้สึกต่างๆ เช่น หิว เจ็บปวด หรือเหนื่อย
มองวัตถุที่เคลื่อนไหว กวาดสายตาจากด้านหนึ่งไปอีกด้านหนึ่งเพื่อดู
สื่อสารได้ว่าเศร้า หรือมีความสุข
มองหน้าเมื่อถูกป้อนอาหาร
เอื้อมมือไปหยิบของเล่นและนำของเล่นเข้าปาก
ดวงตาของเด็กทารกช่วง 4 เดือน จะมีการมองเห็นเฉดสีที่ชัดเจนมากขึ้น ซึ่งทำให้อาจมีสีที่ทารกชอบเป็นพิเศษ และยังสามารถเฝ้ามองการเคลื่อนไหวที่รวดเร็วได้ และรับรู้ถึงระยะตื้นลึกของวัตถุ ของเล่นที่เหมาะกับเด็กวัยนี้ เช่น
ของเล่นบีบมือมีเสียง
ตุ๊กตาเพลง
ยางกัด
โมบาย
กระจกพลาสติก
คอตีบ - ไอกรน - บาดทะยัก -ฮิบ เข็ม 2
ปอลิโอชนิดกิน แบบหยอด ครั้งที่ 2
คอตีบ - ไอกรน - บาดทะยัก -ฮิบ ชนิดไร้เซลล์ เข็ม 2
ปอลิโอชนิดฉีด เข็ม 2
นิวโมคอคคัส เข็ม 2
โรต้าครั้งที่ 2
พัฒนาการเด็ก ทารกในเดือนที่ 5 จะเริ่มมีเลียนแบบเสียงต่างๆที่พวกเขาได้ยิน และสามารถเอื้อมมือไปหยิบสิ่งของได้ด้วยตนเองในขณะที่กำลังนอนหงาย นอกจากนี้ยังยันแขนเหยียดขึ้นตรงได้ทั้งสองข้าง
เริ่มเอื้อมมือเพื่อไปหยิบจับสิ่งของเองได้
นอนใช้แขนเพื่อยันตัวขึ้นตรง
ทำเสียงเลียนแบบ
สนใจเสียงคนพูด
มองตามของเล่นที่อยู่ในมือ
เด็กวัยนี้สามารถหยิบจับของได้เองแล้ว ของเล่นที่เหมาะกับเด็กช่วงวัยนี้ควรเน้นของเล่นที่เน้นการหยิบจับเพื่อให้เด็กๆได้ฝึกการหยับจับสิ่งของให้คล่องแคล่วยิ่งขึ้น เช่น
ยิมเด็ก
ผ้าห่ม
กรุ๋งกริ๋ง
นิทานบอร์ดบุ๊ค
พัฒนาการเด็ก ทารกในเดือนที่ 6 พัฒนาการด้านร่างกายและการเคลื่อนไหวค่อนข้างดี สามารถลุกขึ้นมานั่งตัวตรงได้ รวมถึงพลิกตัวได้ทั้งทางด้านซ้ายและขวา และยังมีปฏิสัมพันธ์ที่ดีขึ้นสามารถเล่นกับคนได้แล้ว
พลิกตัวได้ทั้งซ้ายและขวา
เริ่มนั่งตัวตรงได้ด้วยความช่วยเหลือเล็กน้อย
รองรับน้ำหนักขาทั้งสองข้างเวลายืนและอาจกระเด้งได้
โยกตัวไปมาบนมือและเข่า อาจคลานไปข้างหลังก่อนจะก้าวไปข้างหน้า
จำหน้าคนที่คุ้นเคยได้ และเริ่มรู้ว่าใครเป็นคนแปลกหน้า
ชอบเล่นกับคน โดยเฉพาะคนในครอบครัว
ส่งเสียงเมื่อมีความสุข หรือไม่พอใจ
ออกเสียงว่า “บาบาบา” “ดาดาดา” “มามะ”
เข้าใจเมื่อพูดคำว่า "ไม่"
เลียนท่าทางได้ เช่น พยักหน้าเพื่อบอก "ใช่" และส่ายหัวเพื่อบอก "ไม่"
ใช้มือและปากเพื่อสำรวจสิ่งต่างๆ
ย้ายของจากมือข้างหนึ่งไปอีกข้างหนึ่งได้
สนใจและมองสิ่งต่างๆรอบตัว
ชี้นิ้วไปที่สิ่งของ
ทารกวัยนี้จะมีความสนใจสิ่งรอบข้าและสามารถชี้นิ้วตามได้ เหมาะกับของเล่นที่ช่วยเสริมสร้างประสานสัมพันธ์ตาและมือ เช่น
รูปภาพสีตัดกัน
นิทานภาพ
ของเล่นมีเสียงถือได้
คอตีบ - ไอกรน - บาดทะยัก -ฮิบ เข็ม 3
ปอลิโอ แบบหยอด ครั้งที่ 3
คอตีบ - ไอกรน - บาดทะยัก -ฮิบ ชนิดไร้เซลล์ เข็ม 3
ปอลิโอชนิดฉีด เข็ม 3
นิวโมคอคคัส เข็ม 3
โรต้าครั้งที่ 3
พัฒนาการเด็กทารกในเดือนที่ 7 ทารกจะเริ่มจำชื่อตนเองได้แล้วหากคุณเรียกพวกเขาด้วยชื่อบ่อยๆ และสามารถคลานไปมาได้เป็นเวลานานขึ้น ควรระวังบริเวณบันไดเพื่อป้องกันการพลัดตก
คลานและนั่งได้เป็นเวลานาน
พยายามกวาดของเล่นเข้ามาใกล้ตัว
พยายามยกศีรษะและไหล่ขึ้นเมื่อนอนหงาย
ทำเสียงว่า “ป้อ” “แม่” “ป๊า” ได้
รู้จักชื่อตัวเอง
มองหนังสือที่อ่านได้นาน 2-3 นาที
รู้สึกสนุกเวลาได้ยินคำซ้ำ
เด็กวัยนี้สามารถมองหนังสือได้นานขึ้นเพราะฉะนั้นการให้ลูกดูหนังสือในช่วงนี้ถือว่าเป็นตัวช่วยที่ดี และพวกเขายังชอบฟังคำซ้ำๆด้วย ของเล่นที่แนะนำสำหรับเด็กวัยนี้ เช่น
ของเล่นกดมีเสียง
บล็อกทรงเรขาคณิต
หนังสือผ้า
นิทาน
พัฒนาการเด็กทารกในเดือนที่ 8 อาจเป็นช่วงที่ค่อนข้างวุ่นวายเพราะทารกจะเริ่มติดคุณพ่อคุณแม่มากขึ้นและเริ่มกลัวการที่จะห่างจากคุณ บางคนอาจถึงขั้นต้องอุ้มตลอดเวลา แต่ก็มีเรื่องดีๆคือพวกเขาเริ่มที่จะยืนด้วยขึ้นด้วยตนเองได้แล้วในช่วงนี้
พยายามที่จะยืนด้วยตัวเอง
สามารถถือถ้วยหรือขวดเพื่อดื่มเองได้
ชอบพูดบ่นงึมงำ
ไม่อยากห่างจากพ่อแม่
จับสิ่งของชิ้นใหญ่มากัด ชิม หรือขว้าง
มองที่มือตัวเองขณะทำกิจกรรม
ชอบสำรวจ
ทารกในวัยนี้จะชอบการสำรวจ ลองเอาของไปซ่อนและให้พวกเขาหาดู แต่พยายามอย่าซ่อนในที่ๆหายากจนเกินไปเพราะลูกอาจหมดสนุกก่อนได้ และลองหาของเล่นอื่นๆที่มีสีสันสดใสมาเสริม เช่น
ของเล่นกดมีเสียง
บล็อกทรงเรขาคณิต
หนังสือผ้า
พัฒนาการเด็กทารกในเดือนที่ 9 เริ่มมีการตั้งทำท่า "ตั้งไข่" ก่อนทำการลุกขึ้นยืน และเริ่มพูดคำที่มีพยางค์เดียวได้ชัดขึ้น และยังคงติดคุณพ่อคุรแม่รวมถึงคนที่คุ้นเคย
ตั้งไข่เพื่อเกาะเดินได้
คลานได้
อยู่ไม่นิ่ง
พูดคำที่มีพยางค์เดียวชัด
แสดงความรู้สึกด้วยการยิ้ม ร้องไห้ และชี้นิ้ว
ชอบของเล่นเป็นบางอย่าง
ติดผู้ใหญ่ที่รู้สึกคุ้นเคย
ร้องไห้เมื่อคุณจากไปและเขินอายกับคนแปลกหน้า
ชอบขว้างสิ่งของ
ชอบแอบดู
เปลี่ยนหน้าในหนังสือเองได้
หยิบของเข้าปาก
ควรเลือกของเล่นที่มีความปลอดภัยเพราะทารกจะชอบเอาของเล่นเข้าปาก รวมถึงเริ่มมีการขว้างสิ่งของ ของเล่นที่เหมาะกับเด็กช่วงวัยนี้ เช่น
ของเล่นกดมีเสียง
นิทาน
ตุ๊กตาผ้า
บล็อกทรงเรขาคณิต
พัฒนาการเด็กทารกในเดือนที่ 10 ทารกสามารถเดินได้แล้วแต่ยังคงต้องให้คนคอยจูงอยู่บ้าง และเริ่มมีการโบกมือทักทาย หรือบอกลาได้ด้วย แต่คุณอาจต้องปวดหัวสักหน่อยเพราะพวกเขาเริ่มชอบการรื้อของแล้ว
ทำมือจีบนิ้วหยิบลูกปัด
นั่งลงจากท่ายืน
จูงมือเดินได้
โบกมือทักทาย
เข้าใจคำว่า "ใช่" "ไม่" "สวัสดี" และ "ลาก่อน"
รู้จักการโบกมือ พยักหน้า
ชอบรื้อของ ค้นของ
ยื่นมือให้คุณ
ควรเลือกของเล่นที่ปลอดภัยเพราะเด็กวัยนี้ชอบรื้อของอาจก่ออันตรายหากวางขวดสารเคมีหรือสิ่งของมีคมไว้ใกล้มือ ลองหาของเล่นที่เน้นการพัฒนากล้ามเนื้อช่วงแขนอาจเป็นสิ่งของที่ทารกสามารถหยิบจับได้ง่าย เช่น
บล็อกตัวต่อ
รถลากของเล่น
ตุ๊กตาหุ่นมือ
ตุ๊กตาล้มลุก
พัฒนาการเด็กทารกในเดือนที่ 11 พวกเขาจะเริ่มเรียนรู้ความหมายของคำได้แล้ว เพราะฉะนั้นคุณพ่อคุณแม่ควรเลือกใช้คำอย่างระมัดระวัง เพราะเจ้าตัวเล็กอาจเลียนแบบคำพูดหรือการกระทำในเชิงลบของคุณได้
ชอบการชี้นิ้ว
หยิบจับของได้มั่นคงขึ้น
เฝ้ามองของที่กำลังหล่น
พูดได้แล้วแต่ไม่ชัด
เลียนแบบพ่อแม่
พูดพล่ามโดยเลียนแบบเสียงของคุณ
เล่นหรือใช้สิ่งของตามประโยชน์ได้
รู้ความหมายของคำ
รู้จักขั้นตอนการแต่งตัว
ช่วงวัยนี้สามารถเล่นของเล่นได้หลายอย่างเพราะ ทารกเริ่มใช้สิ่งของได้ตรงตามประโยชน์มากยิ่งขึ้น ของเล่นที่แนะนำสำหรับช่วงวัยนี้ เช่น
บล็อกตัวต่อ
รถลากของเล่น
ตุ๊กตาล้มลุก
พัฒนาการเด็กในเดือนที่ 12 หรือช่วง 1 ปี เป็นช่วงวัยที่คุณพ่อคุณแม่ต่างก็เฝ้ารอ เจ้าตัวเล็กในช่วงวัยนี้ถือว่าอยู่ในช่วงที่เติบโตขึ้นไปอีกขั้น สามารถสื่อสารได้เข้าใจ และยังสามารถทำสิ่งต่างๆด้วยตนเองได้ในระดับหนึ่ง แต่ในขณะเดียวกันก็เป็นช่วงที่เจ้าตัวเล็กเริ่มดื้อและต่อต้านในบางสิ่งที่พวกเขาไม่ชอบใจ
ดึงให้ยืนและเดินจับเฟอร์นิเจอร์ได้
เข้าสู่ท่านั่งโดยไม่ต้องช่วยเหลือ
ยืนเองได้โดยไม่ต้องช่วย
เดินด้วยตัวเองได้
ทำท่าทางง่ายๆ เช่น ส่ายหน้า “ไม่” หรือโบกมือ “ลาก่อน”
พูดเป็นคำได้มากขึ้น
ชอบคนและของเล่นบางอย่าง
เลียนแบบเสียง ท่าทาง หรือการกระทำเพื่อเรียกความสนใจของคุณ
แสดงความรักกับคนคุ้นเคย
นำสิ่งของเข้าและออกจากภาชนะได้
เริ่มดื้อและต่อต้าน
ชอบสำรวจสิ่งต่าง ๆ โดยการกระแทก เขย่า หรือขว้าง
จิ้มด้วยนิ้วชี้
ขีดเส้นในกระดาษได้
พัฒนาการเด็ก ในช่วงวัยนี้เป็นช่วงที่เด็กมีประสานสัมพันธ์ของมือและตาที่ค่อนข้างดี ของเล่นที่มีปริศนาไม่ซับซ้อนจนเกินไปก็ถือเป็นตัวเลือกที่ดี คุณควรเลือกของเล่นที่มีสีสันสดใส ซึ่งของเล่นที่พวกเขาเล่นได้มีมากมาย เช่น
บล็อกตัวต่อ
รถลากของเล่น
ตุ๊กตาล้มลุก
เครื่องดนตรีของเล่น
กล่อง Busy cube
แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นพัฒนาการเด็กทารกแต่ละคน อาจมีความแตกต่างกันไปตามสภาพแวดล้อม และพันธุกรรมจากคุณพ่อคุณแม่ หากคุณพบเห็นว่าลูกน้อยมีพัฒนาการที่ช้าผิดปกติ หรือรู้สึกกังวล ควรพาบุตรหลานของคุณไปพบแพทย์เพื่อปรึกษาและรับการตรวจค่ะ
"เพื่อป้องกันโรคร้ายในเด็กๆ คุณพ่อคุณแม่ก็ควรพาลูกน้อยของคุณไปฉีดวัคซีน เพื่อเสริมสร้างภูมิคุ้มกันให้เด็กๆให้ครบถ้วนตามที่กำหนด เพื่อลดความเสี่ยงการติดโรคและอาการรุนแรงหากเป็นโรคร้ายค่ะ"
สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติม
Hot Line 081-562-7722 กดโทรออก
เรียบเรียงโดย อินทัชเมดิแคร์คลินิกเวชกรรม
แก้ไขล่าสุด : 09/09/2023