ทำงานบนที่สูง เป็นงานที่ต้องใช้ความระมัดระวังเป็นพิเศษเพราะมีความเสี่ยงต่อการพลัดตกและอุบัติเหตุร้ายแรง หากไม่มีมาตรการป้องกันที่เหมาะสม ไม่ว่าจะเป็นงานก่อสร้าง ซ่อมแซมอาคารหรือติดตั้งโครงสร้างต่างๆ รวมไปถึงการตรวจสุขภาพบนพื้นที่สูงก็จำเป็นอย่างมาก
การใช้เครื่องมือที่ปลอดภัยและปฏิบัติตามกฎระเบียบด้านความปลอดภัยอย่างเคร่งครัดจึงเป็นสิ่งสำคัญ เพื่อป้องกันอุบัติเหตุและสร้างสภาพแวดล้อมการทำงานที่มั่นคงและปลอดภัย
เรื่องที่ควรรู้เกี่ยวกับการทำงานบนที่สูง
- การทํางานบนที่สูง คืออะไร
- อันตรายจากการทำงานบนที่สูง
- การป้องกันการตกจากที่สูง
- การตรวจสอบและบำรุงรักษาระบบป้องกันการตกจากที่สูง
การทํางานบนที่สูง คืออะไร
การทำงานบนที่สูง หมายถึง การปฏิบัติงานใด ๆ ก็ตามในบริเวณที่มีความต่างระดับของพื้นที่ทำงานที่มีความสูง และมีโอกาสตกจากที่สูงของบุคคลหรือวัสดุจากระดับหนึ่งสู่ระดับที่ต่ำกว่า เช่น บริเวณที่มีทางขึ้น – ลงหรือบันได บริเวณลาดชัน ที่ลื่น หรือมีพื้นผิวที่ไม่แข็งแรงมั่นคง เป็นต้น
การตกจากที่สูง หมายถึง การตกของบุคคลหรือการตกของวัสดุจากระดับหนึ่งสู่ระดับที่ต่ำกว่าซึ่งถือเป็นหนึ่งในสาเหตุการเสียชีวิตหรือการบาดเจ็บที่เกิดจากการทำงานที่จำเป็นต้องมีการป้องกันการตกจากที่สูงเพื่อป้องกันและลดการเกิดอุบัติเหตุที่จะเกิดกับผู้ปฏิบัติงานบนที่สูงนั้น ๆ

การป้องกันการตกจากที่สูง
การทำงานบนที่สูง ต้องดำเนินการตาม กฎกระทรวงและมาตรฐานสากล เพื่อความปลอดภัยของผู้ปฏิบัติงาน นายจ้างต้องจัดทำแนวทางปฏิบัติที่ช่วยระบุ อันตรายและปัจจัยเสี่ยง พร้อมกำหนดมาตรการป้องกัน ดังนี้
- ระเบียบปฏิบัติด้านความปลอดภัย
- การฝึกอบรม
- พื้นที่ควบคุม
- ระบบการขออนุญาตทำงาน
- การจัดระบบและลำดับของงาน
- ขั้นตอนและวิธีปฏิบัติงานอย่างปลอดภัย
- การบันทึกและควบคุมเอกสาร
ระเบียบปฏิบัติด้านความปลอดภัย
นายจ้าง ผู้ควบคุมงาน ผู้ปฏิบัติงาน ผู้อนุญาต ผู้ช่วยเหลือและบุคคลที่เกี่ยวข้องในงานการทำงานบนที่สูง ควรมีการปรึกษาเพื่อกำหนดระเบียบการปฏิบัติงานบนที่สูง ดังต่อไปนี้
- กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการทำงานบนที่สูง ออกแบบและวางแผนด้านความปลอดภัย
- ประเมินความเสี่ยงและควบคุมความเสี่ยงของการทำงานบนที่สูง
- กำหนดวิธีการทำงานอย่างปลอดภัยและปฏิบัติตามขั้นตอนในการทำงานที่เหมาะสม มาตรการ
- ป้องกันการตกจากที่สูง เช่น การตรวจติดตามการดำเนินงานตามมาตรการป้องกันการตกจากที่สูง
- จัดเตรียมข้อมูล ทั้งคำแนะนำและการฝึกอบรมเกี่ยวกับความปลอดภัยในการทำงาน
- มีแผนและขั้นตอนการปฏิบัติ เพื่อตอบโต้เหตุฉุกเฉินของการทำงานบนที่สูง
การฝึกอบรม
ฝึกอบรมผู้ปฏิบัติงานทุกคนที่ต้องทำงานบนที่สูง เพื่อให้เกิดความตระหนักต่ออันตรายของการตกจากที่สูง เพื่อให้มีความสามารถและทักษะในการปฏิบัติงานในระบบต่างๆ และต้องฝึกอบรมข้อบังคับและคู่มือว่าด้วยความปลอดภัยในการทำงาน

พื้นที่ควบคุม
การปฏิบัติงานบนที่สูงควรกำหนดเป็นพื้นที่ควบคุมซึ่งเป็นมาตรการที่มีประสิทธิภาพในการควบคุมไม่ให้ผู้ไม่เกี่ยวข้องเข้าไปในพื้นที่ที่มีอันตรายจากการตกจากที่สูง ต้องมีป้ายอย่างเพียงพอ เพื่อเตือนก่อนเข้าในบริเวณที่มีอันตรายจากการตกจากที่สูง
ผู้ควบคุมงานต้องให้ข้อมูลและคำและคำแนะนำแก่ผู้ปฏิบัติงานเกี่ยวกับเรื่องพื้นที่ควบคุมและมีการดูแลอย่างเพียงพอ มิให้ผู้ที่ไม่ได้รับอนุญาตเข้าในพื้นที่ควบคุม
ระบบการขออนุญาตทำงาน
ระบบการขออนุญาตทำงานบนที่สูง (Work at Height Pernit) เป็นมาตรการที่จำเป็นในพื้นที่ที่มีอันตรายจากการตกจากที่สูง โดยอนุญาตให้เฉพาะผู้ที่ผ่านการอบรมเข้าปฏิบัติงานเท่านัั้น
การจัดระบบและลำดับของงาน
ต้องตรวจสอบให้มั่นใจว่า งานได้มีการจัดระบบเพื่อไม่ให้ผู้ปฏิบัติงานมีความเสี่ยงต่อการตกจากที่สูงสำหรับตัวเองหรือผู้อื่น

ขั้นตอนและวิธีปฏิบัติงานอย่างปลอดภัย
การควบคุมเชิงบริหารจัดการอาจทำได้ง่าย โดยใช้ขั้นตอนปฏิบัติงานที่มีความปลอดภัย อธิบายขั้นตอนต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับการทำงานอย่างปลอดภัยสำหรับทำงานพื้นที่สูง
การบันทึกและควบคุมเอกสาร
ควรจัดทำบันทึกให้ชัดเจนว่างานใดที่ใช้การควบคุมในพื้นที่ใดขั้นตอนการปฏิบัติงานและให้มีการทบทวนอย่างสม่ำเสมอเพื่อประเมินประสิทธิภาพของการปฏิบัติงานดังกล่าว
การตรวจสอบและบำรุงรักษาระบบป้องกันการตกจากที่สูง
ตรวจสอบระบบป้องกันการตกจากที่สูง
- ระดับของผู้ปฏิบัติงาน ผู้ปฏิบัติงานต้อง ตรวจสอบอุปกรณ์ป้องกันการตกจากที่สูง ทั้งก่อนและหลังการใช้งานทุกครั้ง โดยพิจารณา มีรอยฉีกขาด ชำรุด หรือเสียหายหรือไม่ มีการเปลี่ยนแปลงสภาพ เช่น เชือกเปื่อย ข้อต่อหลวม หรือสนิมขึ้น มีสิ่งผิดปกติที่อาจทำให้เกิดอันตรายหรือไม่
หากพบสิ่งผิดปกติ ต้องแจ้งหัวหน้างานทันที และงดใช้อุปกรณ์ที่ไม่ปลอดภัย
- ระดับของผู้มีความรู้ความสามารถ บุคคลที่มีความเชี่ยวชาญ เช่น วิศวกรหรือเจ้าหน้าที่ความปลอดภัย (จป.) ต้อง ตรวจสอบระบบป้องกันการตกจากที่สูงอย่างละเอียด โดย
- ตรวจสอบก่อนเริ่มงานทุกครั้ง
- ตรวจสอบตามรอบระยะเวลาที่กำหนด
- ยึดตามคู่มือของผู้ผลิตและมาตรฐานการออกแบบ

การบำรุงรักษาระบบป้องกันการตกจากที่สูง
การบำรุงรักษา การทำความสะอาด และการเก็บรักษาอุปกรณ์ป้องกันการตกจากที่สูงให้เป็นไปตามข้อกำหนดคู่มือของผู้ผลิตและมาตรฐานสากลที่เป็นที่ยอมรับ
เช่น การเก็บรักษาระบบและอุปกรณ์ป้องกันการตกจากที่สูงต้องเก็บรักษาให้อยู่ในสภาพดี พร้อมใช้งาน หลีกเลี่ยงแสงแดดจ้า รังสีอัลตร้าไวโอเลต สถานที่ที่มีอุณหภูมิสูง แก๊ส น้ำมัน หรือสารเคมี ที่มีผลต่อประสิทธิภาพของระบบป้องกันการตกจากที่สูง พร้อมบันทึกประวัติการบำรุงรักษาและปิดป้ายกำกับทุกครั้ง
เอกสารอ้างอิง
- มาตรฐานการจัดการความปลอดภัยในการท างานบนที่สูง. สถาบันส่งเสริมความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงาน (องค์การมหาชน), 2561.
- มาตรฐานระบบการจัดการด้านความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงาน. สถาบัน ส่งเสริมความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงาน (องค์การมหาชน), 2562.
- คู่มือการดำเนินงานตามข้อก าหนดการจัดการความปลอดภัยในการทำงานบนที่สูง สถาบันส่งเสริม ความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงาน (องค์การมหาชน), 2562.
บทความที่น่าสนใจ

นายอัชวิน ธรรมสุนทร
ผู้จัดการทั่วไป
แก้ไขล่าสุด : 15/03/025
อนุญาตให้ใช้งานภาพโดยไม่ต้องขออนุญาต เฉพาะในเชิงให้ความรู้ หรือเพื่อการศึกษาเท่านั้น โดยต้องให้เครดิตหรือแสดงแหล่งที่มาของ intouchmedicare.com